Những bức ảnh quý phản ánh tự nhiên, văn hóa, con người Việt Nam đầu thế kỷ 20 được lưu trữ ở Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp tại Việt Nam.

Sách Ký ức Đông Dương: Việt Nam – Campuchia – Lào do Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM và Viện Viễn Đông Bác cổ (EFEO) Pháp tại Việt Nam thực hiện nhân kỷ niệm 120 thành lập viện này. Sách giới thiệu lịch sử hình thành và phát triển của Viện Viễn Đông Bác cổ qua các giai đoạn lịch sử, và những tư liệu, hình ảnh quý phản ánh tự nhiên, xã hội, di sản văn hóa, con người… của Đông Dương, trong đó có nhiều bức ảnh quý hiếm về Việt Nam đầu thế kỷ 20.

Ảnh Ô Quan Chưởng (khuyết niên đại, L. Finot). Tám cửa của thành cổ Hà Nội bị người Pháp phá hủy vào cuối thế kỷ 19, chỉ còn Cửa Đông hướng về cuối phố Hàng Chiếu. Được xây dựng năm 1749, mặt tiền hướng ra sông Hồng, Cửa Đông, còn có tên là Thanh Hà Môn, cũng chính tại đây, người Pháp đã bêu đầu đầu một vị võ quan (Chưởng cơ) vào năm 1873, vì thế nó được gọi là Ô Quan Chưởng. Cửa thành này cũng nằm trong danh sách bị phá hủy nhưng được giữ lại nhờ sự can thiệp của Viện Viễn Đông Bác cổ.

Thủy đình nằm ở hồ nước trong khuôn viên đền Phù Đổng. Đền thuộc địa phận tỉnh Bắc Ninh, được lập để tưởng nhớ công ơn của Phù Đổng Thiên Vương. Lễ hội đền thường dựng lại cảnh đánh trận. Ảnh được chụp năm 1929, khuyết danh.

Công binh di dời tượng Phật nặng 9 tấn ở chùa Thần Quang, Ngũ Xã (tháng 12/1950). Làng Ngũ Xã trước đây bao gồm 5 xã khác nhau hợp lại (vì thế có tên là Ngũ Xã), khoanh vùng trên hòn đảo nhỏ nổi giữa hồ Trúc Bạch, Hà Nội. Những người thợ đúc đồng được phân chia thành nhiều phường hội, rất nổi tiếng vào thế kỷ 17 và đã đúc nhiều hiện vật trong đó có chuông chùa Một Cột, tượng Trấn Vũ ở đền Quán Thánh.

Cầu mái che Phú Khê (An Trạch, Hà Nam) làm bằng gỗ, gồm 19 nhịp, mái lợp ngói. Kiểu kiến trúc này gọi là “nhà trên, cầu dưới” (thượng gia hạ kiều). Ảnh được chụp năm 1936, khuyết danh.

Vịnh Hạ Long (khuyết niên đại, L.Finot). Kỳ quan thiên nhiên của Việt Nam, trải dài trên diện tích 1.553 km2, được bao bọc bởi 120 km bờ biển, kéo dài đến tận biên giới Trung Hoa, bao gồm 1.969 hòn đảo lớn, nhỏ, các chỏm đá vôi và động thạch nhũ.

Cảnh người dân bắt cua cá làm thức ăn. Một số đồng ruộng ở Bắc Bộ chỉ có thể cấy một vụ trong năm, khoảng 6 tháng còn lại, ruộng biến thành ao cá. Sau đó người ta tát cạn những ao để bắt cua cá. Ảnh chụp tại Bắc Bộ, năm 1926, khuyết danh.

Phật tử tụng kinh trong đền thờ Phạm Ngũ Lão (tháng 1/1954, khuyết danh). Đền này cũng thờ Nguyễn Minh Không, vị sư tổ nổi tiếng thời Lê tương truyền đã chữa khỏi bệnh cho vua Lê Thần Tông. Ngôi đền nằm ở trung tâm Hà Nội, số 50, Lý Quốc Sư, được trùng tu năm 1951.

Đồ chơi mỹ nghệ, đèn giấy và đèn lồng dịp tết Trung Thu. Ảnh được chụp năm 1926, L. Finot.

Tang lễ của người Mường ở Hòa Bình. Ảnh được chụp năm 1937, khuyết danh.

Một người dân quê Bắc Kỳ (khuyết niên đại, khuyết danh).

Một người Ê Đê gần Buôn Ma Thuột (khuyết niên đại, khuyết danh).

Nguồn: sưu tầm